23 апреля 2010 года учащийся нашего колледжа Жабыков Алтынбек выступил

на республиканской научно-практической конференции «Суверенный Казахстан и становление института президентства» проходившей в Кызылординском государственном университете имени Коркыт Ата.

ЕГЕМЕНДІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ СЫРТҚЫ САЯСИ БАЙЛАНЫСТАРЫ

А. Қ. Жабыков

Павлодар мемлекеттік технологиялық колледжі

«Бірлік бар жерде - тірлік бар.Бірлестіктің арқасында кіші мемлекеттер өсіп дамиды, ал ұрыс - керістің арқасында Ең ірі мемлекеттер де жойылады», демек бұл шындық әр кезеңге де көкейкесті. Осыған байланысты ірі мемлекеттердің бірі Кеңес Одағы да жеке тәуелсіз мемлекеттерге ыдырады. Сол уақыттан бастап жаңа құрылған егеменді мемлекеттер өзіндік жолдарын бастап, өзіндік тарихтарын жаза бастады. Кеңес Одағының ыдырауы салдарынан 1991 жылы 16 желтоқсанда туған Қазақстан да болды. Бұл оқиға – дүниеге жаңа нәрестенің келгені тәріздес. Ол нәрестенің зор үміті бар болғанды, бірақ та сол кезде ол қалай өсіп дамитындығын, және қайда баратындығын әлі білмеп еді. Сол мақсаттарға жету үшін Қазақстан күшті көшбасшыға мұқтаж болды. Көшбасшы болғанда, яғни ол не істеу және оны қалай істеу керектігін білу керек еді. Басшы бола тұра елді қалай басқару керектігі және оның күш – қуатын қалай қолдану керектігін, халықты биік мақсаттарға жеткізе білетін көшбасшы керектұғын. Осындай көшбасшылардың бірі – Н. Ә. Назарбаев ел басына тұрды.

«КСРО» атты «палуашшың» өмірден өшуінен соң республикамыздың тәуелсіз мемлекет ретінде ішкі және сыртқы саясаттың дамуының ең күрделі кезеңдердің бірі болды. Қазақстанның ішкі саясатының ең басты проблемалары сол кезде мыналар еді: бір экономикалық жүйеден екінші экономикалық жүйеге көшу, жариялылық процесін дамыту, әлеуметтік жөне халықаралық тұрақтылықты нығайту, аймақтық тұтастықты сақтау және т.б. Сонымен қатар сыртқы саясаттың проблемалары да маңызды болып қала берді – Қазақстанға көршілес елдермен қарым-қатынасты жақсарту қажет болды және халықаралық қауымдастықтың тәуелсіздігін тану, өйткені бұл әрі қарай дамудың ең маңызды қадамы болды. Осыдан 1992 жылдың 2 наурызында Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымымен танылып, Қазақстан бұл ұйымға енді. Бұл оқиға егемен Қазақстанға жол ашудың маңызы зор болып есептелді.

Бұдан Қазақстанның теңдес және толық құқықты халықаралық қауымының субьектісі ретінде жолы басталды.

Итак, уважаемые дамы и господа!

Геополитическое положение Казахстана позволяет благоприятно развивать внешнеполитические связи. Самое главное – это расположение Казахстана в районе стыковки путей, связывающих Европу и Азию. Ближайшие соседи нашей страны – Россия, Китай и исламские государства Средней Азии. Казахстан, находясь в самом сердце Евразийского материка, словно мост, объединяет между собой страны двух континентов Европы и Азии. Это стало стимулом к развитию внешнеполитических отношений со странами этих континентов. Через территорию Казахстана в древности проходил легендарный Великий Шелковый путь. В связи с этим многие страны мира проявляют заинтересованность в установлении и развитии разносторонних связей с Казахстаном.

Казахстан – мост между странами Запада и Востока.

Помимо того, в Казахстане переплетаются разные нации и национальности, культуры, обычаи, образы жизни и даже разнообразные типы мышлений. Но, несмотря на все эти различия, Казахстан остается единым государством, успешно ведущим свою внутреннюю и внешнюю политику.

Первоначальные концепции внешней политики Казахстана были определены Президентом республики в его работе «Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства», вышедшей из печати в мае 1992 года. «Основная цель внешней политики, - указано в ней, - формирование благоприятной внешней среды и поддержки для стабильного развития страны на основе политических и экономических реформ».

У Казахстана есть огромный потенциал для развития: выгодное географическое положение, богатая сырьевая база, социальная и межэтническая стабильность, единый и демократичный народ, высокообразованная молодежь и многие другие плюсы, которые Казахстан может успешно использовать, будучи в союзе с другими государствами. Осознавая силу единства, Казахстан стал создавать все новые и новые союзы.

So, ladies and gentlemen!

Even despite the fact that the USSR broke up power, even at that time keenly was question of integration of the former Soviet Union. To address this issue Commonwealth of Independent States was created (CIS), it’s main objectives were creating of union like the former Soviet Union and the strengthening of relations between them. Unity is a huge advantage, and everyone can see that the integration - the key to successful development. So, for example, We can take many years of Commonwealth countries in Europe. Through mutual support, these states not only solved many political problems, but also received a powerful impetus to economic development.

Kazakhstan has huge potential for development: a favorable geographical position and rich resource base, social and ethnic stability, a unified and democratic nation, a highly educated young people, and many other pluses that Kazakhstan can be successfully used, being in alliance with other states. Realizing the power of unity, Kazakhstan started to create new and new alliances.

In 1994, the President of the Republic of Kazakhstan initiated the establishment of a Eurasian Union, and this idea in 2002 gave birth to the Eurasian Economic Union (EEU).

After that have been established relations with neighboring countries. So, Kazakhstan has signed treaties on eternal friendship with Uzbekistan and Kyrgyzstan. In Kyrgyzstan was signed several treaties and agreements, known as the Central Asian Union, and in 1998 to join this alliance and Tajikistan.

In 1996, in Shanghai (China), Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Russia and China signed an agreement on confidence. This contract was to carry the name "Shanghai Five". Later it was joined by Tajikistan, and she became known as the Shanghai Cooperation Organisation (SCO).

President of the Republic of Kazakhstan launched an initiative for the Conference on Interaction and Confidence-Building Measures in Asia (CICA). Its meaning was to create an Asia-type structure of the OSCE in Europe. Later (June 4, 2002), Almaty hosted the first summit of leaders of countries - participants of the CICA summit: Afghanistan, Azerbaijan, Egypt, China, India, Iran, Israel, Kyrgyzstan, Mongolia, Palestine, Pakistan, Russia, Tajikistan, Turkey, Uzbekistan. The forum was participated organizations: the UN, OSCE, the League of Arab States, Countries - observers: Australia, USA, Indonesia, Japan, Thailand, Vietnam, Philippines, Republic of Korea. Presided at the summit president of Kazakhstan N. Nazarbayev.

Помимо уже свершенных достижений у молодого Казахстана еще много планов на будущее. Одним из таких является инициатива нашего президента о том, что 29 августа – «День закрытия Семипалатинского ядерного полигона», будет объявлен «Всемирным днем отказа от ядерного оружия». Это одна из грандиозных по своим масштабам внешнеполитическая акция, потому как атомное оружие несет угрозу всему мировому сообществу.

Казахстан встал на путь демократии и, безусловно, в выборе направления развития внешнеполитических отношений не маловажно и мнение народа.

В целях научного исследования автором статьи, при помощи преподавателя политологии, был проведен социологический опрос на тему: «Будучи гражданином республики, каково Ваше видение дальнейшего развития внешнеполитических связей Казахстана?». В опросе участвовало 300 человек. Результаты опроса таковы:

57% - ответили: «Один в поле не воин». Казахстану следует стать инициатором укрепления союза со всеми странами мира».

25% - считают, что Казахстан в данное время самодостаточное государство и способен развиваться самостоятельно, но в будущем, возможно, прибегнет к союзу.

17% - ответили, что Казахстан получил свободу самостоятельно, самостоятельно добился таких высот и дальше сможет жить самостоятельно.

1% - опрошенных воздержались от ответа.

Құрметті, отандастарым!

Бүгінгі таңда адамзаттың алға қойған қадамдарға қарағанда бізге бірнеше жаңа терминдермен процесстерді өмірімізге еңгізу керек. Мәселен, «жаһандану» және «терроризм». Қазіргі заманғы Қазақстан бұл процесстердің екеуіне де үлкен мән береді, сонымен қатар Республикада терроризммен күреске қарсы арнайы әскер құрылды, және де ықпалдастыққа да зейін қойылған. Сол себепті, жақын арада Қахзақстан Республикасы, Ресей Федерациясы және Белорус Республикасы араларында Кедендік одақ құрылды. Кедендік одақ – экспорттық көбеюіне әсер етіп экономикалық жағдайда жақсартатын жақсы мүмкіндік. Сол одақ тағы бірнеше мемлекеттердің назарын өзіне аударды. Сондықтан, менің ойымша, одақ бүкіл көрші елдердің арасында және басқалармен бір бірімен сыртқы саяси қатынастарды жақсартуға жасалған тағы да бір қадам болды.

Бұл әрине Қазақстанның басқа мемлекеттермен сыртқы саяси қатынастарды жақсартуға жасалған соңғы қадамы емес.

Ал Кеңес Одағы ыдырау кезінде, жас Қазақстанның болашағы сондай болады деп ешбір адам, ешбір экономист те, тіпті саясаттанушы да Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа өзінің даму қарқынын көрсете алатындығын болжай алмаған еді. Мұның бәрі де Қазақстанның тек қана алғашқы қадамдары. Бұлардың бәрі де «Қазақстан 2030» стратегиясында көрсетілген. Сол стратегияға сүйене отыра, Қазақстан сыртқы саяси қарым-қатынастарды құрып, нығаюда. Жоғарда аталғандардың барлығын гізге ала отыра, Қазақстанның жарқын болашаққа келуін кәміл сенудемін.

Әдебиет көздері:

1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдауы «Қазақстан - 2030», 1997ж.

2. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдауы «Жаңа онжылдық – Қазақстанның жаңа экономикалық мүмкіндіктері», «Казахстанская правда» газеті, 30 қаңтар, 2010 ж.

3. Қазақстан тарихы бойынша оқу құралы, Тұрлыгүл Т., Алматы, 2007 ж.

4. «Қазақстан Республикасының ЕҚЫҰ төрағалық қызметіне кірісуіне орай Президент Н.Ә.Назарбаевтың үндеуі», «Звезда Прииртышья», 16 қаңтар, 2010 ж.